HISTORIA ODDZIAŁU

Oddział Chorób Wewnętrznych i Farmakologii Klinicznej powstał w 1996 roku z przekształcenia II Katedry i Kliniki Chorób Wewnętrznych, którą kierował wówczas prof. dr hab. n. med. Zbigniew Kalina. W roku 2005, po przedwczesnym odejściu Pana Profesora Klinika została przekształcona w Klinikę Chorób Wewnętrznych, Autoimmunologicznych i Metabolicznych, której Kierownikiem został prof. dr hab. n. med. Antoni Hrycek oraz Klinikę Chorób Wewnętrznych i Farmakologii Klinicznej, której Kierownikiem został prof. dr hab. n. med. dr.h.c. Zbigniew S. Herman, a od 2005 roku jego najbliższy współpracownik prof. dr hab. n. med. Bogusław Okopień.

STRUKTURA ORGANIZACYJNA ODDZIAŁU

Kadrę medyczną Oddziału stanowi: Lekarz kierujący oddziałem prof. dr hab. n. med. Bogusław Okopień, 10 starszych asystentów, 2 młodszych asystentów, a także 11 pielęgniarek. Oddział dysponuje 23 łóżkami. Miesięcznie hospitalizowanych jest średnio 60 osób.

DZIAŁALNOŚĆ LECZNICZA ODDZIAŁU

Zakres usług leczniczych w Oddziale Chorób Wewnętrznych i Farmakologii Klinicznej wiąże się głównie z doskonaleniem farmakoterapii u każdego chorego. W większości jednostek leczniczych terapia przebiega wg wzorców i schematów ustalanych populacyjnie przez gremia ekspertów. Natomiast w Oddziale Farmakologii Klinicznej takie algorytmy postępowania modyfikuje się wg indywidualnych potrzeb. Szczególnym celem są zatem schorzenia lekooporne opierające się powszechnie stosowanym kanonom działania. Oprócz modyfikacji terapii prowadzącej do zwiększenia jej efektywności przeprowadzamy także, skrupulatną analizę działań niepożądanych leków oraz obrazu ewentualnych interakcji pomiędzy lekami. W tym celu wykorzystywane jest nowoczesne zaplecze laboratoryjne oddziału będące integralną częścią Katedry Farmakologii Klinicznej. Korzystamy z metod oznaczenia stężenia leków we krwi, metod biologii molekularnej, immunoenzymatycznych oraz radioizotopowych. Przedstawiając ten zarys w uproszczeniu należy stwierdzić, że rozwiązujemy problemy opornego nadciśnienia tętniczego, zdekompensowanej niewydolności serca, antybiotykoopornych zakażeń, polekowych reakcji alergicznych, polekowych niedokrwistości i leukopenii oraz zaburzeń hormonalnych. Często redukujemy niebezpieczną dla zdrowia i życia polipragmazję wynikającą z nawyków leczenia się u wielu specjalistów. Przed zastosowaniem rozwiązań terapeutycznych stosujemy najnowocześniejsze procedury diagnostyczne, które mają na celu jednoznaczne potwierdzenie rozpoznań jednostek chorobowych. Za pomocą tych metod kontrolujemy również skuteczność i bezpieczeństwo podjętych działań farmakoterapeutycznych. Oddział uczestniczy aktywnie w wieloośrodkowych próbach klinicznych mających na celu ustalenie i wypracowanie europejskich i światowych zasad leczenia są to np. europejski rejestr migotania przedsionków (GARFIELD), czy zastosowanie aspiryny w prewencji pierwotnej chorób układu krążenia (ARRIVE).

Zakres leczniczy Oddziału obejmuje pełny profil chorób wewnętrznych, kładąc jednak nacisk na choroby układu sercowo - naczyniowego, metabolizm lipidów, leczenie cukrzycy, otyłość i zaburzenia wydzielania wewnętrznego. Specjalnym nadzorem obejmowani są chorzy objęci szeroką poligramazją wymagającą znajomości interakcji wielolekowych oraz ich wpływu na organizm ludzki. Wiele troski poświęca się leczeniu uszkodzeń narządowych powodowanych polifarmakoterapią. W Oddziale prowadzi się również badania nad nowymi lekami stosowanymi w leczeniu otyłości, nadciśnienia tętniczego i cukrzycy. Integralną częścią Kliniki Chorób Wewnętrznych i Farmakologii Klinicznej jest Zakład Farmakologii Klinicznej, którego Kierownikiem jest prof. dr hab. n. med. Bogusław Okopień, będący przez kilka lat konsultantem wojewódzkim ds. farmakologii klinicznej, natomiast obecnie - konsultantem krajowym ds. farmakologii klinicznej. Zakład Farmakologii pozostaje również siedzibą władz ogólnopolskich i międzynarodowych towarzystw naukowych (Polskie Towarzystwo Farmakologii Klinicznej i Terapii). Niepowtarzalne doświadczenie oparte na znacznym dorobku naukowym Zakładu Farmakologii Klinicznej oraz wyposażenie w najnowocześniejszą aparaturę badawczą (TDX Abbot, zestaw do elektroforezy lipoprotein, koagulator BioMERIEUX, aparatura do oznaczania oxLDL, PAI, apoproptein interleukin, MCP1, HsCRP, rezystywny, adyponektyny, leptyny) umożliwia prowadzenie w Oddziale wysoce zaawansowanych i unikalnych badań naukowych, włączając w to również badania w zakresie biologii molekularnej (Real Time PCR).

Oddział wykonuje najnowocześniejsze badania sonograficzne (endosonografia konwencjonalna, badania dopplerowskie) oraz biopsje cienkoigłowe narządów wewnętrznych. Większość lekarzy Oddziału posiada certyfikaty The University Jefferson of Philadelphia, Polskiego Towarzystwa Ultrasonograficznego oraz Certyficate of Attendance Conducting Clinical Trials Under Ich GCP. Istotną działalnością Oddziału jest zlokalizowanie w UCK Poradni Leczenia Schorzeń Metabolicznych, obejmującej obecnie opieką 5 000 pacjentów z zaburzeniami w zakresie układu sercowo - naczyniowego, chorych obciążonych ciężkimi rodzinnymi dyslipidemiami, pacjentów z zaburzeniami endokrynologicznymi. Poradnia zapewnia wysokospecjalistyczne i unikalne w Katowicach konsultacje chorych z terenu całego województwa i obszarów przyległych oraz umożliwia kwalifikowanie i przyjęcia pacjentów na Oddział i w dalszej kolejności kontynuację specjalistycznej opieki po hospitalizacji. Dodatkowo lekarze Oddziału, którzy posiadają specjalizację z farmakologii klinicznej dokonują licznych konsultacji z zakresu polipragmazji i antybiokoterapii na rzecz pacjentów wszystkich Oddziałów UCK. Działania te pozwalają na zmniejszenie ilości uszkodzeń jatrogennych i interakcji wielolekowych. Konsultacje te również z farmakologicznego punktu widzenia pozwalają na zmniejszenie kosztów lekowych szpitala. 

Do zadań Oddziału Chorób Wewnętrznych i Farmakologii Klinicznej należy:

  · udzielanie stacjonarnych świadczeń zdrowotnych w ramach specjalności z chorób wewnętrznych i farmakologii klinicznej, ze szczególnym uwzględnieniem świadczeń wysokospecjalistycznych dla pacjentów Poradni Leczenia Schorzeń Metabolicznych,
  · diagnostyka i leczenie chorób wewnętrznych ze szczególnym uwzględnieniem chorób metabolicznych jako istotnych czynników ryzyka choroby niedokrwiennej serca (profil diagnostyki choroby niedokrwiennej serca obejmuje zapisy holterowskie, elektrokardiograficzne zapisy prób wysiłkowych, scyntografię perfuzyjną mięśnia sercowego, badania obrazowe, w tym angio TK i NMR serca),
  · realizacja grantów badawczych Ministerstwa Nauki i Informatyzacji w zakresie farmakologii klinicznej;
  · szkolenie podyplomowe w zakresie specjalizacji z chorób wewnętrznych i farmakologii klinicznej zgodnie z listą akredytacyjną Ministerstwa Zdrowia.
  · diagnostyka obrazowa w chorobach wewnętrznych w zakresie badań sonograficznych poszerzonych o opcję dopplerowską badania naczyń,
  · udział w realizacji zadań dydaktycznych i badawczych Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach i innych uczelni prowadzących działalność dydaktyczną i badawczą w dziedzinie nauk medycznych w zakresie wynikającym z obowiązujących przepisów i zawartych umów;
  · prowadzenie szkolenia podyplomowego i specjalizującego zgodnie z listą podmiotów upoważnionych, sporządzoną przez Ministerstwo Zdrowia,
  · współpraca z innymi oddziałami szpitalnymi w zakresie diagnostyki i leczenia szczególnie trudnych przypadków,
  · wykonywanie dla pacjentów komórek działalności podstawowej Szpitala badań diagnostycznych: EKG, układu krążenia, ultrasonograficznych dopplerowskich oraz wykonywanie badań EKG odpłatnie dla osób nie hospitalizowanych w Szpitalu.

DOROBEK NAUKOWY I DZIAŁALNOŚĆ DYDAKTYCZNA ODDZIAŁU

Profil naukowo - badawczy Oddziału realizowany jest od początku jego powstania. W oparciu o badania eksperymentalne i kliniczne opublikowano wiele prac z zakresu immunologii, diabetologii, zaburzeń lipidowych, zapalnego tła miażdżycy. Większość tych prac została opublikowana w czasopismach o zasięgu międzynarodowym.

PUBLIKACJE, OSIĄGNIĘCIA, WSPÓŁPRACA

Klinika prowadzi działalność w zakresie chorób wewnętrznych i farmakologii klinicznej o charakterze referencyjnym. Ten unikalny charakter usług spowodował powierzenie Kierownikowi Kliniki następujących funkcji krajowych:
- Konsultanta Krajowego w dziedzinie farmakologii klinicznej
- Członka Komitetu Terapii i Nauk o Leku PAN
- Przewodniczącego Towarzystwa Farmakologii Klinicznej i Terapii

W przyklinicznej poradni leczenia schorzeń metabolicznych prowadzone są programy lekowe NFZ z inhibitorami PCSK-9 ( alirokumab, ewolokumab) dla chorych z hipercholesterolemią rodzinną oraz chorych z hipercholesterolemią po zawale serca i z innymi obciążeniami kardiologicznymi. W oparciu o tę działalność powstały następujące wysokopunktowane publikacje:

Basiak Marcin, Kosowski Michał, Cyrnek Marcin, Bułdak Łukasz, Maligłówka Mateusz, Machnik Grzegorz, Okopień Bogusław.
Pleiotropic effects of PCSK-9 inhibitors.
Int.J.Mol.Sci.
2021 : Vol.22, No.6, p.1-11
Impact Factor: 5.923
Punktacja MEiN: 140.000

W Klinice i Poradni stosuje się również wszystkie warianty terapii hipolipemizującej i przeciwcukrzycowej.

Krysiak Robert, Basiak Marcin, Okopień Bogusław.
Cardiometabolic risk factors in Rosuvastatin-treated men with mixed dyslipidemia and early-onset androgenic alopecia.
Molecules
2021 : Vol.26, No.10, p.1-9
Impact Factor: 4.411
Punktacja MEiN: 100.000

Kosowski Michał, Smolarczyk-Kosowska Joanna, Hachuła Marcin, Maligłówka Mateusz, Basiak Marcin, Machnik Grzegorz, Pudlo Robert, Okopień Bogusław.
The effects of statins on neurotransmission and their neuroprotective role in neurological and psychiatric disorders.
Molecules
2021 : Vol.26, No.10, p.10-19
Impact Factor: 4.411
Punktacja MEiN: 100.000

Pruski Maciej, Krysiak Robert, Okopień Bogusław.
Pleiotropic action of short-term metformin and fenofibrate treatment, combined with lifestyle intervention, in type 2 diabetic patients with mixed dyslipidemia.
Diabetes Care
2009 : Vol.32, No.8, p.1421-1424
Impact Factor: 6.718

Krysiak Robert, Gdula-Dymek Anna, Bachowski Ryszard, Okopień Bogusław.
Pleiotropic effects of atorvastatin and fenofibrate in metabolic syndrome and different types of pre-diabetes.
Diabetes Care
2010 : Vol.33, No.10, p.2266-2270
Impact Factor: 7.141
Punktacja MEiN: 32.000

We współpracy z Kliniką Kardiologii WNM w Katowicach, Kliniką Kardiochirurgii WNM w Katowicach oraz Kliniką Choroby Wieńcowej UJ CM powstały prace:

Haberka Maciej, Siniarski Aleksander, Gajos Grzegorz, Machnik Grzegorz, Kowalówka Adam, Deja Marek, Okopień Bogusław, Gąsior Zbigniew.
Epicardial, pericardial fat and glucagon-like peptide-1 and 2 receptors expression in stable patients with multivessel coronary artery disease: an association with renin-angiotensin-aldosterone.
Pol.Arch.Med.Wewn.
2021, p.1-30
Impact Factor: 3.277
Punktacja MEiN: 100.000

Haberka Maciej, Machnik Grzegorz, Kowalówka Adam, Biedroń Małgorzata, Skudrzyk Estera, Regulska-Ilow Bożena, Gajos Grzegorz, Manka Robert, Deja Marek, Okopień Bogusław, Gąsior Zbigniew.
Epicardial, paracardial and perivascular fat quantity, genes expression and serum cytokines in coronary artery disease and diabetes.
Pol.Arch.Med.Wewn.
2019 : Vol.129, No.11, p.738-746
Impact Factor: 3.007
Punktacja MEiN: 100.000

Opracowano stanowisko terapeutyczne w aktualnych i kontrowersyjnych zagadnieniach.
Mirowska-Guzel Dagmara, Kocki Tomasz, Okopień Bogusław, Buczko Włodzimierz, Szymański Filip M., Filipiak Krzysztof J..
Stanowisko Komitetu Terapii i Nauk o Leku PAN (KTiNoL PAN), Komitetu Nauk Fizjologicznych i Farmakologicznych PAN (KNFiF), Polskiego Towarzystwa Farmakologicznego (PTF), Polskiego Towarzystwa Farmakologii Klinicznej i Terapii (PTFKiT), Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego (PTNT) oraz Sekcji Farmakoterapii Sercowo-Naczyniowej Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego (SFSN PTK) dotyczące chlorochiny w leczeniu zakażenia SARS-CoV-2 powodującego COVID-19 i wybranych aspektów terapii tym lekiem w schorzeniach współistniejących.
Folia Cardiol.
2020 : T.15, nr 2, s.2353-7752
Punktacja MEiN: 40.000

Hartleb Marek, Wunsch Ewa, Milkiewicz Piotr, Drzewoski Józef, Olszanecka-Glinianowicz Magdalena, Mach Tomasz, Gutkowski Krzysztof, Raszeja-Wyszomirska Joanna, Jabłkowski Maciej, Cichoż-Lach Halina, Stachowska Ewa, Socha Piotr, Okopień Bogusław, Krawczyk Marcin, Kajor Maciej, Drobnik Jarosław, Lewiński Andrzej, Wójcicki Maciej, Januszewicz Andrzej, Strojek Krzysztof.
Postępowanie z chorymi na niealkoholową stłuszczeniową chorobę wątroby. Zalecenia Polskiej Grupy Ekspertów NAFLD 2019.

Med.Praktyczna
2019, nr 10, s.47-74
Punktacja MEiN: 5.000

Pomyślnie przebiega również współpraca z Pracownią Chemii Związków Biologicznie Czynnych Katedry Biochemii Uniwersytetu Gdańskiego.
Machnik Grzegorz, Bułdak Łukasz, Ruczyński Jarosław, Gąsior Tomasz, Huzarska Małgorzata, Belowski Dariusz, Alenowicz Magdalena, Mucha Piotr, Rekowski Piotr, Okopień Bogusław.
The application of strand invasion phenomenon, directed by peptide nucleic acid (PNA) and single-stranded DNA binding protein (SSB) for the recognition of specific sequences of human endogenous retroviral HERV-W family.
J.Mol.Recognit.
2017 : Vol.30, No.5, p.1-9, e2600
Impact Factor: 1.868
Punktacja MEiN: 25.000

Machnik Grzegorz, Skudrzyk Estera, Bułdak Łukasz, Ruczyński Jarosław, Kozłowska Agnieszka, Mucha Piotr, Rekowski Piotr, Szkróbka Witold, Basiak Marcin, Bołdys Aleksandra, Sławska Helena, Okopień Bogusław.
Monitoring the transcriptional activity of human endogenous retroviral HERV-W family using PNA strand invasion into double-stranded DNA.
Mol.Biotechnol.
2018 : Vol.60, No.2, p.124-133
Impact Factor: 1.712
Punktacja MEiN: 25.000

Prof. Marek Hartleb z Kliniki Gastroenterologii i Hepatologii WNM w Katowicach oraz Prof. Bogusław Okopień z Kliniki Chorób Wewnętrznych i Farmakologii Klinicznej WNM w Katowicach zostali zaproszeni do wygłoszenia wykładów w ramach Światowego Kongresu First Global Liver Health Forum 23-24. 10.2020r.